اسكار (جوشگاه)

به محل جوش خوردن زخم ها كه در اثر تصادفات، اعمال جراحي و بيماري ها ايجاد مي شوند اسكار يا جوشگاه مي گويند. اين پديده جزئي از روند طبيعي ترميم زخم در بدن است. هر چه پوست بيشتر آسيب ببيند و ترميم آن بيشتر طول بكشد، جوشگاهي كه به جا مي ماند قابل توجه تر است. به طور معمول جوشگاه در ابتدا به طور فزاينده برجسته مي شود و سپس به تدريج كمرنگ مي گردد. بسياري از جوشگاه هايي كه سه ماه پس از پيدايش بدشكل به نظر مي رسند، با مرور زمان ممكن است كاملاً وضعيت رضايتبخشي پيدا كنند.

وضعيت ظاهري جوشگاه بستگي به عوامل متعددي از جمله رنگ، قوام، عمق، طول، عرض و جهت آن دارد. شكل گيري جوشگاه همچنين بستگي به سن و محل آن روي بدن يا صورت دارد. به عنوان مثال در افراد جوان، جوشگاه برجسته تر و بزرگتر از افراد مسن است. پوست روي استخوان فك محكم تر از پوست روي گونه است كه باعث واضح تر شدن جوشگاه در آن مي گردد. اگر اسكار فرورفته باشد، پوست سايه دار به نظر مي رسد و اگر برجسته باشد بر پوست اطراف سايه مي اندازد. اگر جوشگاه عمود بر خطوط طبيعي پوست باشد كاملاً واضح مي شود زيرا از نماي طبيعي پوست تبعيت نمي كند. جوشگاهي كه پهن تر از چين و چروك پوست باشد نيز خود را به خوبي نشان خواهد داد.

هريك از عوامل گفته شده يا مجموعه اي از آن ها ممكن است منجر به پيدايش جوشگاه شوند كه اگر چه يك بيماري تلقي نمي شود ولي مي تواند براي بهبود ظاهر آن اقدام درماني انجام داد.

چه كارهايي را مي توان براي بهبود جوشگاه انجام داد؟

امروزه روش هاي متعددي توسط متخصصين پوست براي بهبودي يا مقبول تر شدن منظره جوشگاه به كار مي رود. غالب اين اعمال در كلينيك هاي پوست و با بي حسي موضعي انجام مي گيرند. تنها براي ترميم اسكارهاي شديد نظير سوختگي هاي وسيع نياز به بيهوشي عمومي و بستري شدن در بيمارستان است. اما عموماً درمان جوشگاه مستلزم اعمال جراحي سنگين و پرعارضه نمي باشد. روش هاي جديد مي توانند تغييراتي در طول، پهنا يا جهت جوشگاه ايجاد نموده و يا جوشگاه هاي فرورفته را بالا آورده و انواع برجسته را مسطح كنند. اما هيچگاه جوشگاه را كاملاً از بين نمي برند و هيچ روش جادوئي وجود ندارد كه پوست را به وضعيت اوليه قبل از پيدايش جوشگاه برگرداند. روش هاي اصلاح جراحي مي توانند بهبودي در ظاهر پوست ايجاد كنند اما خود آثاري در پوست به جاي مي گذارند كه البته بهتر از جوشگاه اوليه هستند. علاوه بر اين بايد به ياد داشت كه رنگ جوشگاه را نمي توان تغيير داد، اگرچه با گذشت زمان كمرنگتر مي شود اما اختلاف رنگ آن با پوست طبيعي هميشه باقي است و تنها مي توان با مصرف مواد آرايشي به طور موقت آن ها را محو نمود.

مهمترين مرحله در درمان جوشگاه ها، مشورت دقيق بين بيمار و متخصص پوست است تا معلوم شود چه خصوصيتي از جوشگاه بيشتر بيمار را آزار مي دهد و مناسب ترين راه درمان آن كدام است. به هر حال تأكيد پزشكان اين است كه جوشگاه ها با هم متفاوت هستند و هر يك نيازمند روش درماني خاص مي باشند.

 

روش هاي ترميم جوشگاه

اصلاح جوشگاه با جراحي

برداشتن جوشگاه با جراحي مناسب ترين روش براي جوشگاه هاي پهن يا طويل است. برداشتن جوشگاه و به هم رساندن لبه هاي زخم، روش خوبي جهت درمان جوشگاه است كه مبتني بر خاصيت بالاي ارتجاعي پوست مي باشد. جوشگاه هاي پهن را مي توان برداشت و دوباره بخيه كرد به نحوي كه خط جوشگاه باريكتر گردد. در مورد اسكارهاي طويل، جراحان پوست از برش هاي نامنظم استفاده مي كنند كه خط جوشگاه را كوتاهتر به نظر برساند تا كمتر به نظر بیاید. گاهي اوقات با جراحي مي توان جهت يك اسكار را طوري تغيير داد كه تمام يا قسمتي از آن در مسير خطوط طبيعي پوست قرار گيرد و كمتر به چشم بيايد. با همين روش مي توان جوشگاه ها را به مناطقي كه كمتر به چشم مي آيند (مثل لابلاي خط رويش مو يا خط محل تلاقي بيني و گونه ها) منتقل كرد تا ديده نشوند.

بهترين نتيجه در اصلاح جراحي وقتي مشاهده مي شود كه پس از برداشتن جوشگاه، لبه هاي زخم با فشار كنار هم قرار نگرفته باشند. بنابراين طراحي دقيق برداشتن اسكار با در نظر گرفتن جزئيات خطوط طبيعي پوست و جهت عضلات زير پوست الزامي است.

سايش پوست (درم ابريژن)

سايش پوست روش مناسبي در اصلاح جوشگاه هاي ظريف و يا بي نظمي هاي خفيف سطح پوست مي باشد. همچنين بهترين روش در درمان جوشگاه هاي جوش غرور جواني (آكنه) است. در اين روش از يك ابزار كه به سرعت مي چرخد براي برداشتن لايه هاي سطحي پوست به نوعي كه پوست و جوشگاه را يكدست و هم سطح كند استفاده مي شود. بايد توجه داشت كه سايش پوست اگرچه در بعضي از انواع جوشگاه ها تأثيرات بسيار خوبي دارد ولي براي همه انواع آن مناسب نيست. اين روش در موارد زير نتيجه رضايت بخشي به بار آورده است: جوشگاه هاي پس از جوش هاي غرور جواني، آبله مرغان يا آبله، خالكوبي ها، چين و چروك ها و اسكارهاي اعمال جراحي .

سايش پوست روشي مطمئن است كه با استفاده از ابزارهاي مختلف (از برسها گرفته تا ليزر) صورت مي گيرد كه البته نتايج آن ها تفاوت زیادی با هم ندارند. در واقع دست ماهر يك متخصص پوست است كه ماشين را هدايت مي كند و با به كار بردن آن در جهت هاي صحيح سطح پوست مي تواند جوشگاه ها را بدون اينكه جوشگاه جديدي به جاي بگذارند، بردارد. برخي پزشكان جهت كاهش درد، تمام سطح پوست را با يخ سرد مي كنند و برخي ديگر، از بيحس كننده هاي موضعي يا انواع داروهاي مسكن استفاده مي نمايند. مراقبت هاي خاصي نيز بعد از عمل الزامي است كه توسط پزشك شما توضيح داده خواهد شد. بيماران معمولاً 2-3 هفته بعد از عمل و گاهي حتي پس از يك هفته مي توانند به سر كار خود برگردند.

معمولاً توصيه مي شود كه سايش پوست بر روي تمام صورت يا تمام گونه انجام شود. سايش پوست سبب تغيير قوام و گاهي تغيير رنگ در پوست تحت درمان مي شود لذا انجام آن تنها در يك منطقه كوچك پوست، موجب تمايز آن از ساير نقاط مي گردد. اگر جوشگاه اوليه سطحي باشد، يكبار سايش پوست كافي است اما در مواردي كه ضايعات عميق و وسيع هستند، لازم است اين عمل چندين بار تكرار شود.

سايش پوست بيشترين تأثير درماني را در پوست صورت دارد و در نواحي ديگر بدن احتمال كندي ترميم، بر جاي ماندن قرمزي و يا حتي جوشگاه بعد از عمل بيشتر مي باشد.

تزريق فیلر

تزريق فیلر شامل ژل استاندارد یا چربی خود فرد به داخل يك جوشگاه، می تواند فرورفتگي آن را پر كرده و هم سطح پوست اطراف مي كند. مقدار ماده تزريق شده بستگي به اندازه و سفتي اسكار دارد. بهبودي با اين روش، فوري است، اما اغلب نتايج به طور دائمي باقي نمي مانند.

پيوند پوست

در اين روش به كمك يك وسيله ظريف و مدور، پوست را از قسمت جوشگاه برداشته و از پوست سالم (معمولاً پوست پشت گوش) جايگزين آن كرده و محل آن را پانسمان مي كنند. 5-7 روز بعد از عمل ضايعه جوش مي خورد. البته در محل پيوند نيز جوشگاهي بر جاي مي ماند كه از جوشگاه قبلي كمتر آشكار است.

لايه برداري شيميايي پوست (پيلينگ شيميايي)

در اين روش، به كمك يك ماده شيميايي لايه فوقاني پوست را بر مي دارند تا پوست صافتر به نظر رسيده و يكنواخت شود. اين روش بيشتر در پوست صورت استفاده مي شود و در جوشگاه هاي سطحي مفيدتر است. این روش در درمان جوشگاههای فرورفته آکنه و نیز جوشگاه آبله مرغان نتایج خوبی به همراه دارد. گفتنی است که روش درمان اسکار فرورفته آبله مرغان با پیلینگ قوی برای اولین بار توسط دکتر بهروز باریک بین در سال 2011 ابداع شده و در مجلات بین المللی به چاپ رسیده است. در درمان آسيب ديدگي هاي پوست ناشي از نور آفتاب و تغييرات رنگي پوست، اغلب از لايه برداري شيميايي استفاده مي شود.

سرما درماني

منجمد كردن لايه هاي فوقاني پوست گاهي حجم جوشگاه را كاهش مي دهد. اين روش عمدتاً در درمان جوشگاه هاي برجسته شانه و پشت، ناشي از جوش غرور جواني به كار مي رود.

تزريق كورتيكوستروئيدها

تزريق اين مواد در نرم كردن جوشگاه هاي سفت (گوشت اضافه) كاملاً موثر است و سبب كوچك و مسطح شدن آن ها مي شود.

مواد آرايشي

مواد آرايشي اگر به درستي مصرف شوند مي توانند جوشگاه ها را مخفي نمايند. همچنين استفاده مناسب از مواد آرايشي پس از انجام درمان هاي فوق براي جوشگاه ها توصيه مي شود. در اين موارد، در حاليكه جوشگاه سير طبيعي بهبودي را طي مي كند، مواد آرايشي ظاهر آن را قابل قبول تر مي كنند.

ليزر

ليزرهاي مختلفي در درمان جوشگاه به كار رفته اند. بر اساس نوع جوشگاه بايد دستگاه ليزر مناسب انتخاب گردد. بايد توجه داشت كه درمان با ليزر معمولاً كامل نيست و امكان برگرداندن پوست محل جوشگاه به حالت پوست طبيعي قبل از آسيب وجود ندارد. لیزرهای معمول برای درمان اسکار شامل لیزرهای PDL , fractional or conventional Co2 می باشند.